Πληροφοριακή συμπεριφορά και ψηφιακή υγειονομική πληροφοριακή παιδεία των χρηστών πρωτοβάθμιας δομής παροχής υπηρεσιών υγείας

Εισαγωγή: Στον χώρο της υγείας, η σχέση ασθενών – επαγγελματιών υγείας, επηρεάζεται  από την ολοένα αυξανόμενη δυνατότητα του ασθενή να ενημερωθεί σχετικά με θέματα υγείας από έναν μεγάλο αριθμό πηγών και ιδιαιτέρως μέσω της χρήσης του διαδικτύου. Το επίπεδο της πληροφοριακής παιδείας αλλά και η πληροφοριακή συμπεριφορά των ασθενών απο- τελούν βασικό παράγοντα της συγκεκριμένης θεραπευτικής σχέσης.

Σκοπός: Η διερεύνηση της πληροφοριακής  συμπεριφοράς και της ψηφιακής υγειονομικής  πληροφοριακής παιδείας των προσερχόμενων σε Πρωτοβάθμια Δομή παροχής υπηρεσιών Ύγείας στην Άττική, καθώς και της σχέσης που διέπει τις δύο μεταβλητές,  λαμβάνοντας υπόψη τα δημογραφικά χαρακτηριστικά  των χρηστών.

Υλικό και Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε εμπειρική διερεύνηση της πληροφοριακής συμπεριφοράς και της ψηφιακής υγειονομικής  πληροφοριακής παιδείας των ασθενών που προσήλθαν στο Τακτικό εξωτερικό Νευρολογικό Ιατρείο του Κέντρου υγείας Σπάτων μέσω της χορήγησης ειδικά σχεδιασμένου ερωτηματολογίου. Στην έρευνα έλαβαν μέρος 102 συμμετέχοντες οι οποίοι πληρούσαν συγκεκριμένα κριτήρια. Η έρευνα διεξήχθη ανώνυμα και τηρήθηκαν όλες οι αρχές ηθικής και δεοντολογίας. Το αμφίπλευρο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε ίσο με 0,05. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το IBM SPSS 21.0 (Statistical  Package for Social Sciences).

Αποτελέσματα: Το επίπεδο της πληροφοριακής παιδείας και των ικανοτήτων των συμμετεχόντων ως προς την εύρεση  και αξιοποίηση των πληροφοριών υγείας κινείται σε χαμηλά επίπεδα καθώς οι περισσότεροι συμμετέχοντες δεν έχουν αντιληφθεί τη χρησιμότητα και την ανα- γκαιότητα της ορθής πληροφοριακής  συμπεριφοράς  στην  αναζήτηση πληροφοριών ιατρικού  περιεχομένου.  Τα συγκεκριμένα χαμηλά επίπεδα σχετίζονται με την αυξανόμενη ηλικία, (p=0,027), την ύπαρξη χρόνιας νόσου, (p<0,001),  το χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο, (p=0,047), και την κακή οικονομική κατάσταση των συμμετεχόντων, (p=0,027). Γενικές πληροφορίες υγείας αναζητούν συχνότερα οι συμμετέχοντες κάτω των 35 ετών και 46-55 ετών (p=0,011), εκείνοι που ζουν με τους γονείς  τους ή με συγκάτοικο (p=0,010), αυτοί που έχουν μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση (p=0,047), οι μισθωτοί (p=0,028) και οι συμμετέχοντες χωρίς χρόνια νόσο (p<0,001) ενώ η συχνότητα αναζήτησης γενικών ιατρικών πληροφοριών αυξάνονται όσο αυξάνεται και το οικονομικό επίπεδο των συμμετεχόντων (p=0,006).  Άτομικές πληροφορίες υγείας ζητούν συχνότερα οι συμμετέχοντες κάτω των 35 ετών και 46-55 ετών (p=0,011), οι χήροι (p=0,009), αυτοί που έχουν μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση (p=0,048), οι μισθωτοί (p<0,001) και οι συμμετέχοντες χωρίς χρόνια νόσο (p<0,001) ενώ η συχνότητα αναζήτησης ατομικών πληροφοριών αυξάνεται όσο αυξάνεται και το οικονομικό επίπεδο των συμμετεχόντων (p=0,004). Μεγαλύτερη ικανότητα αναζήτησης πληροφοριών εμφανίζουν οι συμμετέχοντες <35 ετών (p=0,027), αυτοί που κατοικούν με τους γονείς τους ή με συγκάτοικο αλλά και αυτοί που είναι άγαμοι ή ζουν μόνοι (p=0,001), όσοι έχουν ολοκληρώσει μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση ή είναι πτυχιούχοι ΆΕΙ/ΤΕΙ (p=0,014), οι μισθωτοί (p=0,034) και οι συμμετέχοντες χωρίς χρόνια νόσο (p<0,001) ενώ η ικανότητα αναζήτησης πληροφοριών αυξάνεται όσο αυξάνεται και το οικονομικό επίπεδο των συμμετεχόντων (p=0,006).

Συμπεράσματα: Η δημιουργία προγραμμάτων και αναβαθμισμένων υπηρεσιών πληροφόρησης προς τους χρήστες υπηρεσιών υγείας σε συνδυασμό με τη βελτίωση  της πληροφοριακής τους παιδείας, θα οδηγήσουν στην  αύξηση της συνολικής ικανοποίησής τους και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.