Η αποτελεσματικότητα της ψυχοεκπαίδευσης στη μείωση της επιβάρυνσης των φροντιστών ασθενών με άνοια

Εισαγωγή: Τα συμπτώματά της άνοιας, η προοδευτική γνωστική και λειτουργική έκπτωση και τα προβλήματα συμπεριφοράς προκαλούν συχνά επιβάρυνση στους φροντιστές των ασθενών με άνοια. Ποικίλες παρεμβάσεις  όπως η συμβουλευτική, η εκπαιδευτική παρέμβαση και η ψυχοεκπαίδευση, έχουν εφαρμοστεί για τη μείωση της επιβάρυνσης των φροντιστών των ασθενών με άνοια με αντιφατικά όμως αποτελέσματα.

Σκοπός:   Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης της ψυχοεκπαιδευτικής παρέμβασης στη μείωση της επιβάρυνσης των φροντιστών ασθενών με άνοια.

Μεθοδολογία: Διενεργήθηκε συστηματική ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας, στις βάσεις δεδομένων «Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης», Pub Med και Scopus και βασίστηκε στο πρωτόκολλο για συστηματικούς ελέγχους και μετα- αναλύσεις PRISMA. Επιλέχθηκαν τυχαιοποιημένες ή/και οιονεί πειραματικές μελέτες οι οποίες διερεύνησαν την επιβάρυνση των φροντιστών ασθενών με οποιοδήποτε τύπο άνοιας, στους οποίους εφαρμόστηκε  ψυχοεκπαιδευτική παρέμβαση. Οι μελέτες ήταν δημοσιευμένες στην αγγλική ή ελληνική γλώσσα και στο χρονικό διάστημα από το 2005 μέχρι και το 2019. Οι λέξεις ευρετηριασμού που χρησιμοποιήθηκαν  στην αναζήτηση ήταν συνδυασμός των όρων: «Dementia», «Caregivers», «Education», «Educational OR Pshychoeducational interventions», «Burden». Μελέτες που δεν περιέγραφαν λεπτομερώς την εκπαιδευτική παρέμβαση ή η παρέμβαση περιελάμβανε χρήση φαρμάκων ή βοήθεια στη φροντίδα  από επαγγελματία με ή χωρίς αμοιβή αποκλείστηκαν. Τα εξαγόμενα αποτελέσματα εξετάστηκαν  από δύο ανεξάρτητους ερευνητές.

Αποτελέσματα: Συμπεριλήφθηκαν δέκα μελέτες. Σε έξι μελέτες καταγράφηκε στατιστικά σημαντική μείωση της επιβάρυνσης των φροντιστών μετά την ψυχοεκπαιδευτική παρέμβαση ενώ σε καμία μελέτη δεν παρατηρήθηκε αύξηση της επιβάρυνσης. Μείωση της επιβάρυνσης παρατηρήθηκε κυρίως στις μελέτες που η ψυχοεκπαίδευση περιελάμβανε τεχνικές ενδυνάμωσης της υγείας του φροντιστή, της αυτοφροντίδας και κυρίως προσπάθησε να κινητοποιήσει τους φροντιστές να συμμετέχουν σε δραστηριότητες αναψυχής και στη δημιουργία θετικών συναισθημάτων. Η παροχή της ψυχοεκπαιδευτικής παρέμβασης ήταν κατά κανόνα διεπιστημονική ενώ υπήρξε ενεργητική συμμετοχή στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση της έρευνας από νοσηλευτές.

Συμπεράσματα. Οι εξατομικευμένες ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις και η δυνατότητα επιλογής εκπαιδευτικών ενοτήτων μπορούν να μειώσουν την επιβάρυνση των φροντιστών ασθενών με άνοια. Οι νοσηλευτές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό και εφαρμογή αυτών των παρεμβάσεων και συνεπώς μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της επιβάρυνσης των φροντιστών ασθενών με άνοια.